سلام به سایت اُستاکفاش خوش اومدید
در این مطلب می خواهیم تاریخچه کفش در ایران را بررسی کنیم همراه ما باشید.
ﻛﻔﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﺟﺰای ﭘﻮﺷﺎک، از ﻣﻬـﻢ ﺗـﺮﻳﻦ ﻧﻴﺎزﻫـﺎی ﺑـﺸﺮ ﺑـﻮده اﺳﺖ. در آﻏﺎز ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺑﺸﺮی، ﭘﺎی اﻓـﺰار (کفش) ﺻـﺮﻓﺎً ﻧﻘـﺶ ﺣﻔﺎﻇـﺖ و ﻣـﺼﻮن ﻧﮕﻪداﺷﺘﻦ ﭘﺎﻫﺎی اﻧﺴﺎن را از ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ اﻗﻠﻴﻤﻲ و ﺟﻮی داﺷـﺘﻪ اﺳـﺖ. در آن زﻣـﺎن ﭘﺎی اﻓﺰار از ﺗﻜﻪ ای ﭘﻮﺳﺖ ﻳﺎ اﻟﻴﺎف ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ دور ﭘﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﻲ ﺷـﺪ . اﻣـﺎ ﺑـﺎ ورود اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻤﺪن و ﺳﺎﺧﺖ اﺑﺰار، کفشهای ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮی ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪﻧﺪ. ﺑـﺎ اﻳﺠـﺎد ﭘﺪﻳﺪه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺎر، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻔﺶ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ شغل در آﻣﺪ و ﭘﻴﺸﻪ وران اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ مدلهای ﻣﺨﺘﻠﻒ کفش دﺳـﺖ زدﻧـﺪ.
تاریخچه کفش در ایران
ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻫﺮ ﺷـﻬﺮ ﺑـﺎزار ﻳـﺎ ﻣﺤﻠـﻪ ای ﺑـﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﻛﻔـﺶ اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮان ﺟﺎﻣﻌـﻪ کوچکی را در دل ﺟﻮاﻣـﻊ ﺷﻬﺮی ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ. از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ، دارای ﺧﺮده ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺎص ﺧﻮد اﺳﺖ. در ﻣﻴﺎن ﻛﻔﺎﺷﺎن ﺻﻨﻌﺖ و ﻫﻨﺮ و ﻣﻬﺎرت، ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺧﺮده ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻔﺎﺷﻲ ﻫﺎی آﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺖ.
ﺗﻐﻴﻴﺮات مدلهای ﻛﻔﺶ در ﺻﺪ ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ
ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در 140 ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻧﻌﻠﻴﻦ دوزی راﻳﺞ ﺷﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻌﻠﻴﻦ ﻫﺎی آن روز ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﺎ از ﻧﻌﻠﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ، ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ. زﻳﺮا ﺑﺪون ﻗﺎﻟﺐ درﺳﺖ ﻣﻲ ﺷﺪ و دو ﻟﻨﮕﻪ آن ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺖ و ﺟﻨﺲ آن ﻧﻴـﺰ از ﭼـﺮم ﺳـﺎده ﺑﻮد.
ﻛﻔﺶ ﻫﺎی دﻳﮕﺮی ﻧﻈﻴﺮ ﭼﺎرق و ﻛﻔﺶ ﻫﺎی ﭘﺎرﭼﻪ ای ﺑﻪ ﻧـﺎم ﮔﻴﻮه راﻳـﺞ ﺷـﺪﻧﺪ.
چارق: اﻳﻦ ﻛﻔﺶ از ﭼﺮم ﺿﺨﻴﻢ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ و ﻛﻴﺴﻪ ای ﺷـﻜﻠﻲ ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷـﺪ و دور دﻫﺎﻧﻪ آن ﺑﺎ ﺗﺴﻤﻪ ﭼﺮﻣﻲ ﺟﻤﻊ و ﺑﻪ دور ﭘﺎ ﻣﺤﻜﻢ ﻣـﻲ ﺷـﺪ و ﻧـﻮک آن رو ﺑـﻪ ﺑـﺎﻻ ﺑـﻮد. چارق را معمولا در زمستان می پوشیدند.
گیوه: ﻟﻨﮕﻪ ﭼﭗ و راﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻈﻴﺮ آﺟﻴﺪه ajide، ﻣﻠﻜﻲ maleki، ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻫﻲ، ﺷﻬﺮی، ﺳﻴﻨﻪ ﺟﻮﻧﻲ و … ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﺪ و درﮔﺬﺷﺘﻪ ﭘﺎی اﻓﺰار اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رﻓﺖ. روﻳﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻴﻮه ﻫﺎ از ﻧﺦ ﻫﺎی ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺎﻓﺘﻪ ﻣـﻲ ﺷﺪ و اﻳﻦ ﻛﺎر ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺗﻮﺳﻂ زﻧﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ. اﻣﺎ زﻳﺮه ﮔﻴﻮه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧـﻮع آن از ﭼـﺮم ﻳـﺎ از ﭘﺎرﭼﻪ ﻫﺎی ﻧﺨﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻛﻬﻨﻪ و ﻛﻮﺑﻴﺪه و ﺑﻪ ﻫﻢ ﻓﺸﺮده ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻫﺮ دو ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ.
کفش ساغری: ﻛﻔـﺸﻲ ﺟﻠـﻮ ﺑﺴﺘﻪ و ﭘﺸﺖ ﺑﺎز ﺑﺎ اﻧﺪﻛﻲ ﭘﺎﺷﻨﻪ و ﻣﻌﻤﻮﻻً دارای ﻧﻮﻛﻲ ﺗﻴﺰ و ﻛﻤﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮد و از ﭼـﺮم زرد رﻧﮓ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ. ساغری کفش زنانه بود.
پاپوش: زﻧﺎن در ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﮔﻮﻧﻪ ای دم ﭘﺎﻳﻲ راﺣﺘﻲ از ﺟﻨﺲ ﻣﺨﻤﻞ ﺑﺎ روﻳـﻪ زری دوزی و ﭘولک دوزی ﺑﻪ ﭘﺎ می ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘـﺎﭘﻮش ﻧـﺎم داﺷﺖ.
گالش: ﻛﻔﺸﻲ ﻛﺎﻣﻼً ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ و ﻧﺮم، از روﺳﻴﻪ ﺑـﻪ اﻳـﺮان وارد ﺷـﺪ . ﮔﺎﻟﺶ ﻫﺎ دوام ﺧﻮﺑﻲ داﺷﺘﻨﺪ و آب ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﻧﻔﻮذ ﻧﻤﻲ ﻛـﺮد، داﺧـﻞ آن ﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻋﺮق ﻛﺮدن ﭘﺎ ﺑﺎ ﭘﺎرﭼﻪ ای ﻣﺎﻫﻮﺗﻲ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻫﺎی ﻗﺮﻣﺰ ﻳﺎ ﺟﮕﺮی آﺳﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﺪ.
کفش ارسی: از روﺳﻴﻪ وارد اﻳﺮان ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴـﻞ ﺑـﻪ ارﺳـﻲ orosi معروف ﺷﺪ، ﻛﻔﺶ ﭼﺮﻣﻲ ﭘﺸﺖ ﺑﺴﺘﻪ ای ﺷﺒﻴﻪ ﻧﻌﻠﻴﻦ ﺑﻮد. ارﺳﻲ ﻫﺎ از ﭼـﺮم زرد و ﺳـﺮخ و ﺳـﻴﺎه دوﺧﺘﻪ میﺷﺪﻧﺪ. در اﻧﺪازه ﻫﺎیی در ﻣﻘﻴﺎس ﺧﻂ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻫﺮ اﻧﺪازه ﻳﻚ رﻗﻢ ﺧـﻂ، ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺳﻪ ﺧﻂ و ﭼﻬﺎر ﺧﻂ ﺗﺎ ﻫﻔﺖ ﺧﻂ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ.
از اواﺧﺮ ﻗﺮن ﺳﻴﺰدﻫﻢ و ﺑﻌﺪ از اﻧﻘـﻼب ﻣـﺸﺮوﻃﻪ. ﻛﻔﺎﺷﺎن ﺳﻨﺘﻲ ﺗﻬﺮان ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ارﺳﻲ دوزان ﭘﺲ از ﻳﺎد ﮔﻴﺮی روش و ﺷﻴﻮه ﻫـﺎی دوﺧـﺖ ﻛﻔـﺶ ﻫـﺎی اروﭘـﺎﻳﻲ، ﻣـﺸﻐﻮل دوﺧﺘﻦ ﻛﻔﺶﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ آن سبک ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲدوز ﻣﺸﻬﻮر ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ.
ﺑﺎ راﻳﺞ ﺷﺪن ﻛﻔﺶ ﻫﺎی اروﭘﺎﻳﻲ، ﭼﺮم ﻫﺎی ﮔﺎوی ﻧﺮم و ﻇﺮﻳﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه در اروﭘـﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﺒﺮو و ﭼﺮم ﺑﺮاق ﺑﻪ ﻧﺎم ورنی ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼـﺮم ﻫـﺎی زﻳـﺮه ای ﺿﺨﻴﻢ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﻓﺮﻧﺴﻴﺲ ﻧﻴﺰ از اروﭘﺎ وارد ﺑـﺎزار ﺷـﺪ و در دﺳـﺘﺮس ﻛﻔﺎﺷﺎن ﻗﺮا ر ﮔﺮﻓﺖ و ﻛﻔﺎﺷﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺒﺮو و ورﻧﻲ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻔـﺶ ﻫـﺎی ﻣﺮداﻧﻪ و زﻧﺎﻧﻪ زدﻧﺪ.
کفش جیردار: ﻛﻔﺶ ﻫﺎی ﮔﺮان ﻗﻴﻤﺖ زﻧﺎﻧﻪ و ﻣﺮداﻧﻪ، ﭼﻨـﺪ ﻻﻳﻪ ﭼﺮم ﻧﻮ را روﺑﻪ رو، روی ﻫﻢ دوﺧﺘﻪ، زﻳﺮ ﭘﻨﺠﮕﻲ ﻛﻔﺶ ﻗﺮار ﻣﻲ دادﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻮﻗـﻊ راه رﻓﺘﻦ ﺟﻴﺮﺟﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﺮد.
قندره: ﭼﺮﻣـﻲ و ﺳـﻴﺎه و ﺑـﺮاق و ﻛﻮﭼـﻚ ﺑـﻮد. ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎی اﻋﻴﺎن و ﺷﻴﻚ آن را ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧد.
چسک: ﻛﻔﺶ ﻫﺎی ﭼﺮﻣﻲ ﭘﺴﺮاﻧﻪ و دﺧﺘﺮاﻧﻪ و ﺑﭽـﻪ ﮔﺎﻧـﻪ ﺑـﻮد. از ﭘﻮﺳـﺖ ﻧـﺮم ﮔﻮﺳـﻔﻨﺪ ﻳـﺎ ﻣـﻴﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﺪ.
شبروساز: ﻛﻔﺎﺷـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ ﻣـﺸﻐﻮل ﺳـﺎﺧﺖ ﻛﻔـﺶ از ﺷـﺒﺮو ﺑﻮدﻧـﺪ را ﺷﺒﺮوﺳﺎز و دﻛﺎن آن ﻫﺎ را ﺷﺒﺮوﺳﺎزی ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪﻧﺪ.
اوﻟﻴﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧـﻪ ﻛﻔـﺶ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ در ﺳـﺎل 1330 اﻓﺘﺘـﺎح ﺷـﺪ، صرفا به ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻔﺶ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ پرداخت. و در ادامه ﻛﻔﺶ ﻣﻠﻲ، ﻛﻔﺶ ﺑﻼ و ﻛﻔﺶ وﻳﻦ راه اﻧﺪازی ﺷﺪﻧد.
در ﺳـﺎل 1340، ﻛﻔﺶ ﻣﻠﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔـﺬاری ﻣـﺸﺘﺮک ﺑـﺎ ﺑﺮﺧـﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ژاﭘﻨـﻲ و اروﭘـﺎﻳﻲ ﺑـﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﻛﻔﺶ ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ اﻳﺮان و ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧـﻪ ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﺪ.
در اواخر دهه پنجاه ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻی ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﮔﻮﻧـﻪ ﻫـﺎی ﻛﻔـﺶ ﻣﺮدم شد. در واﻗﻊ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺮدم ﺑـﻪ دﻟﻴـﻞ ارزاﻧـﻲ و دوام، ﺑـﻪ ﻣـﺼﺮف اﻳـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﻛﻔﺶ ﻫﺎ روی آوردﻧﺪ، اﻣﺎ ﻛﻔﺶ دﺳﺖ دوز ﺗﻤﺎم ﭼﺮم ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻤﺘﺎز و وﻳﮋه ﺧﻮد را ﺣﻔﻆ ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺑﺴﻴﺎری از ﻗﺸﺮ ﻣﺮﻓﻪ داﺷﺖ.
امیدوارم از خوندن مطلب تاریخچه کفش در ایران در سایت استا کفاش خوشتون اومده باشه
مطالب دیگه سایت استا کفاش
اصطلاحات کفاشی به زبان کفاشی
منتظر نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم.
استاکفاش سلام
دمت گرم مطالب سایت رو خوندم خوب بود
دوست عزیز جناب نظری دم شما هم گرم بابت کامنت زیباتون در استا کفاش
سلام نمی دونستم کفش هم تاریخچه داره لذت بردم از مطلبتون ممنون از استا کفاش
دوست عزیز هر کاری یا اتفاقی تاریخچه داره و از یه جایی شروع که الان خودش یه محصول و … شده. ممنون از شما بابت مطلبی که به استاکفاش ارسال کردید.
سلام اسمهای جالبی داشتن کفشهای قدیمی چارق گیوه گالش فکر کنم کفشهای خیلی راحتی بودند از مطالب استا کفاش ممنون
سلام . خوشبختانه کشور ما دارای فرهنگ های بسیاری است و این روی همه چیز حتی روی کفش هم تاثیر گذاشته . آب و هوا منطقه ای که زندگی می کردند و … را مد نظر داشتن و با این نگاه کفشی راحت نسبت به اون منطقه درست می کردند. ممنون از شما بابت کامنتی که به استاکفاش ارسال کردید.
سلام استاکفاش
من خودم کفاش هستم
لذت بردم از این مطلب
ممنون دوست عزیز شما می تونید سوالی داشتید در مورد کفش در سایت استا کفاش کامنت بزارید.
استاکفاش این مطلبتون خیلی عالی بود
من با این که کفاشی کار کرده بودم این ها رو همه شو نمیدونستم
ممنونم
متشکرم از نظرتون در استا کفاش امیدوارم مطالب دیگه استا کفاش برای شما مفید باشه.
من تولید کننده کفش هستم واقعا برام مطالبتون جالب بود از استا کفاش تشکر
دوست عزیز ممنون از محبت شما از سایت استا کفاش
آقا یا خانم استاکفاش فکر کنم آقا باشید ببخشید آقای استا کفاش بابابزرگای ما چه دورانی داشتن البته دوران ما زمبل زیمبش بیشتره ولی خوب مطلبی بود بازم دس مریزا استاکفاش
سلام دوست عزیز جناب آقای قیصر ممنون از مطلب بسیار زیباتون با لحن بسیار خوبتون در استا کفاش
این ترفندهایی که مطالبش در استا کفاش دیدید برای راحتتر کردن راه حل مشکلی که براتون پیش می یاد.
استاکفاش و توضیح در مورد نرم افزارهای کاربردی کفش